KAPADOKYA'DA ÇEKİLEN YABANCI FİLMLER

Yazan: Ayça Olcaytu İşçen
Ekim 2007

Ä°htiÅŸamı, zenginliÄŸi ve yaratıcı ruhları besleyen havasıyla sinemacıları kendine çeken Kapadokya, pek çok filme doÄŸal set oldu. Kimselere benzemeyen güzelliÄŸi, kışkırtıcı gizemi ve karşı konulamaz çekiciliÄŸiyle film yıldızlarını aratmadı. Kısacık göründüğü sahnelerde bile ilgiyi üzerine çekmeyi baÅŸardı. Kapadokya’nın bu yönünü anlatmamak olmazdı elbet, önce bu topraklarda çekilmiÅŸ yabancı filmleri aldık sayfalarımıza. Önümüzdeki sayılarda Türk filmlerini, dizileri, belgeselleri hatta müzik kliplerini ve reklam filmlerini inceleyeceÄŸiz.

Sinemayı sanat kabul edenler de vardır, eğlencelik olarak görenler de. Kimimiz yönetmenin küçük bir sahnede pek çok şeyi anlatabilmesine hayran kalır, kimimiz düşündürdükleriyle fikir jimnastiği yapar; bazılarımız da cazibesiyle yakan başrol oyuncularının peşinden sürüklenir gideriz. Zaman zaman yaşamın gerçeklerini vurucu darbelerle görmemiz gereklidir; çoğu kez de acılardan kaçıp sığınırız sinemaya. Özellikle aşkı işleyen, olağanüstü öykülere ve masallara yer veren filmleri izlemekten her zaman keyif duyarız.
Masallar denince akla ilk gelenlerden biri ‘1001 Gece Masalları’ olur kuÅŸkusuz. Ãœlkesindeki kızların hayatını kurtarabilmek amacıyla Åžah Åžehriyarla evlenen Åžehrazat’ın 1001 gece boyunca Åžah Åžehriyar’a anlattığı bu masallar, sahip olduÄŸu derin hayal gücü sayesinde yüzyıllardır okunuyor. Böyle bir baÅŸyapıta sinema elbette kayıtsız kalamazdı. Masalların tek başına birer film konusu olmalarının yanı sıra bu temayı iÅŸleyen filmler de yapıldı. Bunların içinde ikisi bizi daha çok ilgilendiriyor. Ä°lki, Ä°talyan yönetmen Pier Paolo Pasolini’nin cesur ve sivri anlatımıyla yarattığı gerçeküstü bir film olan ‘Arabian Nights’ (Il fiore delle mille e una notte-1974), diÄŸeri de Steve Barron’un zengin görsel ögeler kullanarak yaptığı aynı isimli TV filmi. Anlatımları son derece farklı olan bu iki filmin isimleri dışında kaçınılmaz bir ortak noktaları daha vardı: Kapadokya.

Kapadokya’nın, sahip olduÄŸu niteliklerle gerçeküstü filmlere set olması son derece doÄŸal. Özellikle fantastik ögeler taşıyan bir film yapıyorsanız, Kapadokya’dan daha iyi bir çekim mekanı bulabilir misiniz? Yeryüzünde cennet olarak adlandırılan pek çok yer olsa da hangisi Kapadokya kadar iyi bir film yıldızı olabilir ki? Abarttığımı düşünenler, bahsi geçen ve geçecek filmleri henüz izlememiÅŸ olanlardır.
Barron, Pasolini’den 26 yıl sonra, 2000’de çektiÄŸi ‘Arabian Nights’ için Kapadokya’nın masalsı havasının bulunmaz bir set olduÄŸunu biliyordu. Filminin bir diÄŸer sürprizi de Türk asıllı Fransız sinema oyuncusu Tchéky Karyo’ydu. Karyo, uzun süre sonra bu film için tekrar Türkiye’ye gelmiÅŸ olmasından duyduÄŸu mutluluÄŸu basın toplantısında anlatmıştı.
Pasolini, Medea’nın (1969) da bazı sahnelerini Kapadokya’da çekmiÅŸ ve Kapadokya, hem hikayeye hem de sıra dışı sinema diline yakışmıştı. Dünyaca ünlü soprano Maria Callas’ın baÅŸrolde oynadığı Medea’da sinemacılarımızdan Muzaffer Hiçdurmaz da cellat rolündeydi.

Paralı Askerler
Büyük bir bölümü, Avanos baÅŸta olmak üzere Kapadokya’da çekilen ve Türkiye’de o yıllardaki siyasi çalkantılar nedeniyle hiç gösterime çıkmamış olan ‘Paralı Askerler’ (You Can’t Win’Em All-1970) filminde Tony Curtis, Charles Bronson ve Michele Mercier gibi ünlü oyunculara Fikret Hakan, Salih Güney ve Suna Keskin’in yanı sıra çok sayıda Kapadokyalı figüran da eÅŸlik etmiÅŸti. Dönemin en pahalı Hollywood yapımlarından biri olan film KurtuluÅŸ Savaşı’nda Türklerle savaÅŸan iki ABD’li askerin maceralarını anlatıyor.

Mösyö İbrahim ve Kuran'ın Çiçekleri
François Dupeyron tarafından 2002 yılında çekilen ve 1960’lı yıllarda Paris’te bir bakkal dükkanı iÅŸleten Müslüman Ä°brahim ile kimsesiz bir Yahudi çocuÄŸu arasında geliÅŸen dostluÄŸu anlatan ‘Mösyö Ä°brahim ve Kuran'ın Çiçekleri’ (Monsieur Ibrahim et les fleurs du Coran) filminin Türkiye’deki mekanlarından biri Kapadokya’ydı. Zelve-PaÅŸabaÄŸları’ndaki çekimleri ilgiyle izleyen Kapadokyalılar, filmin baÅŸrol oyuncularından Ömer Åžerif'le hatıra fotoÄŸrafı çektirmek için sıraya girmiÅŸlerdi. Basının da yoÄŸun ilgisine maruz kalan Ömer Åžerif, gazetecilere ilk kez gördüğü Kapadokya’dan ve insanlarının sıcaklığından çok etkilendiÄŸini belirtmiÅŸti.

Grange’ın Kurtlar Ä°mparatorluÄŸu 
Jean-Christophe Grange'nin çok satılan ‘Kurtlar Ä°mparatorluÄŸu’ (L’Empire des Loups) isimli kitabından aynı adla uyarlanan filmi Chris Nohan yönetti (2004). Jean Reno’nun  baÅŸrolünde oynadığı gerilimli bir macerayı konu alan filmin bazı sahneleri Ä°stanbul’da ve Kapadokya’da Uçhisar’da çekildi. Büyük prodüksiyonlu filmin Uçhisar’daki çekimlerinde Adıyaman Nemrut Dağı’ndaki tanrı heykellerinin benzerleri yapılarak kullanıldı. Kapadokyalılar ve basın bu filmin çekimlerine de ilgi gösterdi.
Avanos’daki çekimleri sırasında dikkat çeken bir diÄŸer film ise, doÄŸu ile batı arasındaki çatışmaları konu edinen ‘TaÅŸ Tüccarı’ (The Stone Merchant-2005) isimli Ä°talyan filmi. Renzo Martinelli tarafından senaryosu yazılan ve yönetilen filmin özellikle baÅŸrol oyuncusu Harvey Keitel o kadar sevildi ki ‘Uçhisar fahri hemÅŸehrisi’ ilan edildi.

Kapadokya’nın çekim alanına girenler
Ä°talyan yönetmen Alberto Rondalli, ‘DerviÅŸ ve Ölümü’ (Dervish and Death-2001) adını verdiÄŸi filminde, 19. yy sonlarında Mevlevi tekkesi ÅŸeyhi olarak bir Osmanlı kasabasında yaÅŸayan Ahmed Nureddin’i anlatırken Kapadokya’nın mistik havasından yararlanmayı ihmal etmedi. Türk oyuncular Cezmi Baskın, Ruhi Sarı ve BaÅŸak Köklükaya da filmde yer aldılar.
Fransız üstad Claude Lelouch da ünlü bir dansçının aÅŸk arayışını iÅŸlediÄŸi ‘Talih ve Tesadüfler’ (Hasards Ou Coincidences-1997) isimli filminin bazı sahnelerini Kapadokya’da çekti.

Türkiye’de yaÅŸayan ABD’li yönetmen Paxton Winters’a deÄŸinmeden olmaz. Ä°ki Amerikalı gencin Türkiye'deki maceralı yolculuÄŸunu konu edinen ‘Fırsat’ (Crude-2003), Uluslararası Los Angeles Film Festivali’nde en iyi film, Uluslararası Seattle Film Festivali’nde de jüri özel ödülünü kazandı. Türkiye’den YiÄŸit ÖzÅŸener ve Ä°pek DeÄŸer’in oynadığı filmde kullanılan mekanlardan biri de Kapadokya’ydı.
Sinemalarıyla ünlü Hintliler de geçti Kapadokya’dan. Ramji Raja’nın ‘Bayram’ (Sanktranthi-2005) isimli filminin final sahnesi Göreme Açıkhava Müzesi’nde çekildi.

Kimselere benzemeyen güzelliÄŸinin ve Fareli Köyün Kavalcısı misali saldığı tatlı namelerinin yarattığı çarpıcı etki sayesinde, daha pek çok sinemacı Kapadokya’nın ruhları okÅŸayan cazibesine kapılacak gibi görünüyor.

Not: Bu yazı Peribacası Kapadokya Kültür ve Tanıtım Dergisi’nin Ekim 2007 sayısında yayınlanmıştır. Derginin telif hakları ile korunmaktadır. Hiçbir ÅŸekilde kopyalanamaz.
www.cappadociaexplorer.com