Türkiye’de üretilen iki elmadan birinin NiÄŸde’den geldiÄŸini söylesek ya da her üç patatesten birinin burada yetiÅŸtirildiÄŸini anlatsak, belki NiÄŸde geziniz sırasında sık sık karşılaÅŸacağınız patates tarlalarının veya sıra sıra elma bahçelerinin önemini daha iyi kavrayabilirsiniz. Evet, NiÄŸde bir tarım kenti gibi görünüyor, ancak kapılarını turizme açmaya o kadar uygun ki. Ne de olsa yıllar boyu Kapadokya’da önemli bir merkez olarak varlığını sürdürmüş.

Bugün Kapadokya’da diÄŸer merkezlerin bir hayli öne çıkmış olması NiÄŸde’yi biraz gölgede bırakmış gibi görünüyor. Bizce bu durum kısmen bir avantaj da yaratıyor; çünkü bilinmeyen Kapadokya’yı tanımak isteyenler için NiÄŸde’nin adeta bir hazine olduÄŸunu söyleyebiliriz.

Kale ve Saat Kulesi
Åžehir merkezinde, Alaaddin Tepesi üzerinde bulunan kale, eski NiÄŸde ÅŸehrini tamamen çevreliyordu. Günümüzde sadece birkaç burcu görülebilmektedir. Kalenin bugün görülen kısımları Osmanlı döneminden, 15.yy’dan kalmadır. Kalenin burçlarından biri üzerine sonradan yapılmış olan saat kulesi ise adeta NiÄŸde’nin sembolü gibidir. Saat kulesinin Sultan II. Abdülhamid döneminde valilere gönderilen ferman sonrası 1902 yılında yapıldığı bilinmektedir.

Alaaddin Camisi
Selçuklu dönemi eseridir. 1223 yılında Alaaddin Tepesi üzerinde yapılmıştır.

Sungur Bey Camisi ve Türbesi
Ä°lhanlılar döneminde 1335 yılında yapılmıştır. Camiyi yaptıran NiÄŸde Valisi Seyfettin Sungur AÄŸa’dır.

Bedesten
Sungur Bey Camisi’nin bitiÅŸiÄŸinde bulunan Bedesten (çarşı), Osmanlı döneminde 16.yy’da Sokullu Mehmet PaÅŸa tarafından yaptırılmıştır.

Akmedrese
KaramanoÄŸulları döneminde 1409’da Alaaddin Ali Bey tarafından yaptırılmıştır. Genel olarak sade bir tarzı olan medresenin giriÅŸ kapısı gerçekten etkileyicidir.

Hüdavend Hatun Türbesi
Selçuklu döneminin gözde eserlerinden biri olan türbe 1312 yılında 4. Rüknettin Kılıçaslan’ın kızı Hüdavend Hatun tarafından yaptırılmıştır.

Gündoğdu Türbesi
Hüdavend Hatun Türbesi’nin hemen yanında 1344 tarihinde Ä°lhanlılar döneminde yapılmış bir türbedir.

Niğde Müzesi
2001 yılından itibaren yeni binasında ve modern tasarımıyla eserlerini bize sunmaya çalışan NiÄŸde Müzesi’nin Kapadokya’daki müzeler içinde en etkileyici olanlarından birisi olduÄŸunu söyleyebiliriz.

Yeşilburç Köyü Kilisesi
Bu köy 1924 mübadelesi ile yer değiştirmiş insanların yaşadığı merkezlerimizden biridir. Buradaki kilise ve kilisenin Karamanlıca yazıtı görülmeye değerdir.

Gümüşler Manastırı
Döneminde önemli bir dini merkez olduğu anlaşılan manastır, Niğde ilinin 9 km kadar kuzeydoğusunda Gümüşler beldesinde bulunmaktadır. Gümüşler Manastırı, Turizm Bakanlığı tarafından ülkemizde inanç turizmi kapsamına alınmış sayılı eserler arasında yer almaktadır.

Tamamen kaya içine oyularak hazırlanmış olan manastırın yapımının 8 ve 12. yy’lar arasında devam ettiÄŸi tahmin edilmekle birlikte yapı genel olarak 10.yy’a tarihlenmektedir.

Andaval Kitabesi
NiÄŸde’nin 13 km kuzeydoÄŸusunda yer alan AktaÅŸ beldesinde, Andaval (Andabalis) Kilisesi’nde bulunmuÅŸ bir Hitit kitabesidir. NiÄŸde adının ‘Nahita’ olarak ilk geçtiÄŸi kitabe olması ve Nahita kralı Saruvanas adının bu kitabede bulunması bakımından anlamlıdır.

Kuşkayası Mezarlığı
NiÄŸde’nin 37 km kadar kuzeydoÄŸusunda Karatlı beldesinde bulunmaktadır. Burada KuÅŸkayası Mezarlığı adı ile bilinen Roma dönemine ait 15 kaya mezarı bulunmaktadır.

Konaklı Yeraltı Şehri
Daha önceki adı Misti olan beldede yeraltı şehri ve eski kilise görülebilir. Kilisenin Karamanlıca olan yazıtında 1844 yılında yapıldığı yazmaktadır.

Göbeklidağ Tümülüsü
NiÄŸde-Adana yolunun yaklaşık 15. km’sinden saÄŸa, yaklaşık 2 km girildiÄŸinde Sazlıca beldesine ulaşılmaktadır. Belde yakınında yüksekliÄŸi 40 m kadar olan Roma dönemine ait bir tümülüs bulunmaktadır.

Altunhisar
YeÅŸilyurt Kilisesi
Altunhisar ilçe merkezinden 1 km uzaklıkta eski adı Asmaz olan YeÅŸilyurt beldesi bulunmaktadır. Belde içinde, Bizans dönemine ait bir kilise kalıntısı, ‘rahibeler evi’ olarak adlandırılan freskleri son yıllarda yok edilmiÅŸ bir yapı, çeÅŸitli kaya içi mekanlar ve mezarlık alanında eski bir Ä°slami türbe yer almaktadır.

Keçi Kalesi
Hasan Dağı eteklerinde bir tepe üzerine, Helenistik dönemde yapılmış olan kalenin, Bizans döneminde onarılarak kullanıldığı bilinmektedir.

Bor
Köşk Höyük
Bor’dan Kemerhisar yoluna devam edildiÄŸinde, yol kenarında sol tarafta Roma Havuzu ve üzerindeki tepede bulunan Köşk Höyük yakınından geçilmektedir. Anaerkil bir düzene sahip yerleÅŸik yapı burada dikkat çekicidir. Kazılarda elde edilen buluntular arasında ana tanrıça heykelleri ve kabartmalı vazolar önemli bir yere sahiptir.

Roma Havuzu
Bahçeli beldesinde Köşk Höyük’ün hemen bitiÅŸiÄŸinde bulunan Roma Havuzu, ‘Köşkpınar’ adı verilen eski ve güçlü bir su kaynağının kenarına yapılmıştır. Roma döneminde yapılmış olan havuz, 21x62 m boyutlarında ve 2.5 m derinliÄŸindedir.

Tyana Antik Kenti
Antik kent NiÄŸde’nin 20 km kadar güneybatısında yer alan Kemerhisar beldesi sınırları içinde bulunmaktadır. Tyana Antik kenti, Hititliler döneminden itibaren önemli bir ÅŸehir olma konumunu Helenistik, Roma ve Bizans döneminde de korumuÅŸtur. Bunu Anadolu’da ana yolların üzerinde olmasına borçludur. Bizans dönemi kentin en parlak dönemlerinden biridir. Tyana adı kente bu dönemde verilmiÅŸtir. Bölgede Hıristiyanlığın geliÅŸmesine paralel olarak Tyana, bölgenin önemli dini merkezlerinden biri haline gelmiÅŸtir.

Pınarbaşı Höyüğü
Bor ilçesinin batısında, Bor-Altınhisar yolu üzerindedir. Bor ilçesine 3 km uzaklıkta bulunmaktadır. Pınarbaşı Höyüğü’nün Neolitik ÇaÄŸ’dan itibaren, Kalkolitik, Eski Tunç ve Demir ÇaÄŸlarında iskan edildiÄŸi anlaşılmıştır.

KeÅŸlik Steli
Bor ilçesinin KeÅŸlik Köyü’nde bulunmuÅŸtur. Geç Hitit ÅŸehir devletlerinden Tabal Krallığı dönemine aittir. Bu anıtın Tuvanuva kralı Varpalavas adına dikilmiÅŸ olabileceÄŸi tahmin edilmektedir.

Gökbez Kaya Anıtı (Teşup Kaya Anıtı)
Bor ilçesinin Gökbez Köyü’nde bulunmuÅŸtur. Geç Hitit ÅŸehir devletlerinden Tabal Krallığı dönemine aittir. Bazalt taÅŸ üzerine yapılmış kabartmada Hitit fırtına tanrısı TeÅŸup gösterilmektedir.

Bor Steli
Bor çevresinde bulunmuş olan bazalttan yapılmış bu stelde, Tuvanuva kralı Varpalavas tek başına görülmektedir.

Çamardı
1948’de ilçe olan Çamardı, 1600 m rakımda bulunmaktadır. NiÄŸde merkeze 50 km uzaklıkta yer alan ilçe, ülkemizde özellikle daÄŸcıların çok iyi bildikleri bir merkez.

Göltepe-Kestel Höyüğü
Çamardı Ä°lçesi Celaller Köyü yakınındadır. 1990 yılından bu yana sürdürülen kazılar sırasında, Eski Tunç Çağı’na ait kalıntıların bulunduÄŸu höyükte eski bir kalay madeninin ortaya çıkartılması, Asurlu tüccarlardan önce de Anadolu’da kalayın bilindiÄŸi ve kullanıldığını göstermesi açısından önemli bir bulgudur.

Kavlaktepe Yeraltı Şehri
NiÄŸde-Çamardı yolu üzerinde 1720 m rakımlı Kavlaktepe geçidine gelmeden az önce soldan ayrılan yol ile Kavlaktepe Köyü’ne ulaşılmaktadır. Bizans döneminde yapıldığı sanılan yeraltı ÅŸehri fazla büyük deÄŸildir. 1990 yılında turizme açılmıştır.

AladaÄŸlar
Aladağlar ülkemizde doğa sporcularının tırmanış ve trekking merkezlerinden en gözde olanıdır. Doğa sporcularının yanı sıra, birbirinden güzel küçük gölleri, buzulları, kendine özgü fauna ve florası ile bilim insanlarının ve fotografçıların da ilgisini çekmektedir. Aladağlar aynı zamanda önemli kuş gözlem bölgelerimizdendir.

Çiftlik
Göllüdağ Hitit Şehri
Volkanik bir daÄŸ olan 2172 m yükseklikteki GöllüdaÄŸ’ın tepesinde küçük bir krater gölünün yanı sıra, Geç Hitit Åžehir Devletleri dönemine ait bir kent kalıntısı yer almaktadır.

Nar Gölü
Suyu kükürtlü olduÄŸundan ‘Acıgöl’ olarak adlandırılan Nar Gölü, NiÄŸde’nin Çiftlik ilçesine baÄŸlı Narköy’e oldukça yakındır. Derinkuyu-Güzelyurt yolunun yaklaşık 30. km’sinde soldan ayrılan 2 km’lik ayrımdan girilerek göle ulaşılmaktadır.

Ulukışla
Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı
Osmanlı Devleti döneminde, Sadrazam Mehmet Paşa 1603-1622 yılları arasındaki sadrazamlığı sırasında Ulukışla ilçesine bir kervansaray yaptırmıştır.

Porsuk Höyük
DarboÄŸaz beldesine giden yol üzerinde bulunan Porsuk Höyüğü’nde 1968’den itibaren Prof. Dr. Olivier Pelon denetiminde Fransız kazı ekibi çalışmalar sürdürmektedir

Bolkar (Bulgar) Madeni Hitit Yazıtı
Kayanın üzeri düzeltilerek kabaca 1.5x1.5 m bir alana yazılmış olan yazıt, Geç Hitit Åžehir Devletleri’nden Tabal Krallığı dönemine aittir.

Çiftehan Kaplıcaları
NiÄŸde merkeze 80 km uzaklıkta yer alan Çiftehan’da bulunan kaplıcaya ulaÅŸabilmek için NiÄŸde-Adana yolu takip edilmelidir.

Bolkar Dağları
Bolkar DaÄŸları’na Ulukışla-Pozantı karayolunu takip ederek gidebilirsiniz. Bolkar DaÄŸları’na gelen ziyaretçiler genellikle kamp alanı olarak Karagöl çevresini kullanmaktadırlar. Bolkar DaÄŸları’nda 3000 m’nin üzerinde 20 kadar zirve bulunmaktadır. Bu zirvelere yapılacak çıkışlar teknik deneyim gerektirmektedir. Deneyimli rehberler eÅŸliÄŸinde yapılması önerilir.

Not: Bu yazı “Kapadokya YaÅŸam ve Gezi Rehberi - 2010” kitabından özetlenerek yayınlanmıştır. Kitabın telif hakları ile korunmaktadır. Hiçbir ÅŸekilde kopyalanamaz.
www.cappadociaexplorer.com