English
Menü
Kapadokya Rehberi
Peribacası Dergisi
Peribacası Kapadokya Yayınları
Kapadokya Firmaları
Kapadokya Fotoğrafları
Kapadokya Fotoğrafçıları
Kapadokya Haritaları
Kapadokya Karikatürleri
Kapadokya ve Sanat
Kapadokya Yazıları
Kapadokya Yayın Arşivi
Kapadokya Efemera ArÅŸivi
Kapadokya Video-Film ArÅŸivi
Sosyal Medya Adreslerimiz
Sivil Toplum Kuruluşları
Önemli Telefonlar ve Linkler
Site Güncellemeleri
Belge ve FotoÄŸraflarda Kapadokya
Firma Arama
Åžehir
İlçe-Belde
Hizmet Alanı
Firma
Anket

Sanat ve müzik festivalleri Kapadokya'ya olan ilginin artmasını sağlıyor mu?
       
Evet.
Hayır.
Mail List
Yeni Kayıt
Åžifremi Unuttum

KAPADOKYA KELEBEKLERÄ°

KAPADOKYA KELEBEKLERÄ°

Yazan: Yavuz İşçen
Mayıs 2008

Lepidoptera bilimsel adı ile bilinen kelebekler ailesinin dünya üzerinde 200 bine yakın üyesi bulunuyor. Bu sayıları ile dünyada yaşayan canlı türleri arasında kınkanatlılardan sonra en kalabalık grubu oluşturdukları söyleniyor. Bu büyük aile kendi içinde cinslere ve türlere bölünmüş durumda. Gece ve gündüz görülmelerine, kanat bağlantı biçimlerine, renklerine, anten biçimlerine, büyüklüklerine göre sınıflandırılan kelebekler, kabaca kelebekler ve güveler olarak iki ana gruba ayrılıyor. Kelebek ve güveleri ayırt etmek çok zor değil. Sadece gece uçanlar, antenlerinin uçları topuzlu olmayanlar, bazen tüylü tip antenlere de sahip olanlar, konduklarında kanatlarını yukarıda bitiştirmeyenler, kanatları açıkken ters "v" gibi görünenler, genellikle çok parlak ve güzel renkli olmayanlar, biraz kısa boylu ve kilolu olanlar genellikle güve, diğerleri ise kelebektir.

Tırtıldan kelebeğe metamorfoz
Doğada çiçekten çiçeğe uçuşan rengarenk kelebeklerin hayatlarına bu biçimde, yani kelebek olarak başlamamış olduklarını öğrenmek çoğumuz için şaşırtıcı olabilir. Kelebekler, metamorfoz adı verilen ve dört aşamadan oluşan bir başkalaşım süreci geçirerek bildiğimiz kelebek haline gelirler. Yaşama yumurta olarak başlayan kelebek en çok 15 gün içinde yumurtadan çıkarak bizim tırtıl dediğimiz, biyologların ise 'larva' olarak adlandırdıkları şekle bürünürler. Genç tırtıllar aşırı iştahları ile dikkati çekerler. Önce içinden çıktıkları yumurtanın kabuğunu yiyerek işe başlayıp, üzerinde bulundukları bitkinin yapraklarını yiyerek devam ederler. Oburluğun sınırları zorlanarak yaşanan bu süreç, 3-6 hafta, yani larva süresinin sonuna kadar devam eder.
Tırtıl sonradan pupa aşamasına geçer. Pupa evresi, üzerinde yaşanılan bitkinin terk edilerek güvenli bir yer bulunması ve burada inzivaya çekilme ile başlayıp 10-15 gün kadar sürer. Bu sürenin sonunda tırtılı çevreleyen kabuk seyrelir ve içinden çıkılabilecek bir hal alır. Pupa evresinin sonunda kelebek dışarı çıkar ama kanatlar gövdeye yapışık ve bir marul yaprağı gibi buruşuk olarak. Genç kelebeğimizin bu aşamada uçabilmesi için kanatlarına kan ve hava pompalaması gerekir. Kanatların şişirilmesi yaklaşık yarım saat kadar sürer. Kelebeğimiz artık bildiğimiz biçime bürünmüş ve uçmaya hazırdır. Bu andan itibaren kelebeğin ömrü genellikle 2-3 hafta kadardır. Bazı türlerde bu süre 2-3 ayı bulabilir. Kelebeğimizin bu kısa süreye sığdırması gereken epeyce işi var. Tadına bakılacak yüzlerce çiçek ve bir de eş bulmak lazım. Belki de bunun için hiç durmaksızın bir uçma ve koşturmaca içindedirler ne dersiniz?

Türkiye'deki kelebek çeşitliliği
Ãœlkemiz sahip olduÄŸu habitat çeÅŸitliliÄŸi sayesinde birçok hayvan ve bitki türüne ev sahipliÄŸi yapmaktadır. Kelebek çeÅŸitliliÄŸi konusunda da Avrupa'nın en fazla türe sahip ülkesi durumundadır. Ãœlkemizde yeni tespit edilenlerle birlikte sayısı sürekli artarak deÄŸiÅŸen  kelebek türleri 384 adet olarak saptanmıştır. Bütün Avrupa'da bulunan tür sayısının 500 kadar olduÄŸunu söylersek, ülkemizdeki çeÅŸitlilik daha iyi kavranabilecektir. Ãœlkemizde bulunan 384 türden 22 tanesi endemik tür olarak saptanmıştır. Türkiye'de en fazla kelebek DoÄŸu ve Orta Anadolu'da, bozulmamış doÄŸal alanlarda görülmektedir. 1000-2000 metre arası yüksekliklerde daha sık rastlanan kelebeklerin baÅŸ düşmanının bozulan ve tahrip edilen doÄŸa olduÄŸunu söyleyebiliriz.

Kelebek fotoğrafçılığının püf noktaları
DoÄŸada bir kelebeÄŸi fotoÄŸraflamak için peÅŸine takılanların çok iyi bildikleri gibi bu hayvanları konar vaziyette görebilmek pek kolay deÄŸildir. Saatlerce sizi peÅŸlerinden koÅŸturduktan sonra pes ettirebilirler. Peki mükemmel güzellikteki kelebek fotoÄŸraflarını çekenler bunu nasıl baÅŸarıyorlar dersiniz?  En baÅŸta sabır elbette ama iÅŸin bazı püf noktaları da var. Bunun için kelebekleri biraz daha yakından tanımak ve davranışlarını iyi bilmek iÅŸe yarayabilir.
Kelebekler soğukkanlı hayvanlardır. Ortam sıcaklığı 12-13 derece olmadan uçamazlar. Bu bakımdan sıcak ve güneşli havalar onların çoğunlukla uçar halde oldukları zamanlardır. Hava sıcaklığının henüz artmadığı sabahın erken saatleri ile sıcaklığın azalmaya başladığı akşam saatleri kelebeklerin hareketlerinin azaldığı saatlerdir. Eğer bu saatlerde fotoğraflamaya çalışırsak başarı şansımız kesinlikle daha fazla olacaktır. Güneşli havalarda da gölgeliklerde bulunan kelebeklere yaklaşmak daha kolaydır; ya da güneşin önüne bulut geçtiğinde şansımızı zorlamamız daha iyi sonuç verebilir.
Kelebekler gözleri çok iyi gören canlılardır. Bu bakımdan arkadan yaklaşmak daha mantıklıdır. Eğer bir dikiz aynası kullanmıyorlarsa arkalarını daha zor göreceklerini tahmin ediyorum. Kelebekler sağırdırlar, hiç ses duymazlar. Bu bakımdan sessiz olacağım diye telaş etmenize gerek yok. Ancak titreşimleri çok iyi algıladıklarından, yumuşak adımlarla, fazla patırtı etmeden yaklaşmak yine de uygun olur. Bir bireyin peşine takıldıysanız sabırla devam etmek bazen olumlu sonuçlar verebilir. Kovalamacadan bıkan kelebek teslim oluverir. Bir rivayete göre böyle durumlarda başını sevmenize izin verenler bile çıkabiliyormuş!
Kelebekler, nemli topraklarda mola vermeye bayılırlar. Özellikle dere kenarları, su kaynakları gibi yerler bazen çok sayıda kelebeğin işgaline uğrar. Bunun nedeni erkek kelebeklerin üremek için gerekli olan mineralleri nemli topraktan almasıdır. Eğer böyle yerleri keşfederseniz bana da haber verirsiniz herhalde. Çünkü kelebeklere bu durumda yaklaşabilmek çok kolaydır.

Kapadokya'da kaç tür kelebek vardır dersiniz?
Kapadokya'nın doğal vadileri, nemli ve bakir ortamları ile kelebek meraklılarına ve fotoğrafçılarına hazineler sunabilecek nitelikte yerlerdir. Kapadokya'da, kelebek uzmanlarının, hatta koleksiyoncularının peşinde oldukları endemik bir tür var. Zygaena kapadokia adıyla bilinen bu tür aslında bir güve türü. Şu ana kadar görmek nasip olmadı; haziran-temmuz aylarında gece çalışmak gerekeceğe benziyor.
Şimdi sıkı durun, sizlere Kapadokya kelebeklerinin bir listesini veriyorum. Sanırım böyle bir liste ilk kez yayınlanıyor. Listemiz 41 kelebekten oluşuyor. Lütfen bu listeyi ciddi bilimsel araştırmalar sonucu saptanmış bütün türler gibi algılamayın. Kapadokya gezilerim sırasında yaptığım yürüyüşlerde gördüğüm ya da Kapadokya'da bulunduğunu çeşitli kaynaklardan öğrendiğim türlerden oluşmaktadır. Aslında listedeki 2 güve türü hariç hepsini gördüğümü söyleyebilirim. Bunların haricinde görüp de tanımlayamadığım çeşitli türler de var. Ben en iyisi konuyu uzmanlarına bırakarak kelebek meraklılarını Kapadokya vadilerinde yürümeye davet edeyim. Davetimi kabul edenlerin pişman olmayacaklarından eminim.

Kapadokya'nın Kelebekleri Listesi

 

Latince Adları

Scientific Names

İngilizce Adları

English Names

Türkçe Adları

Turkish Names

1

Anthocharis cardamines

Orange Tip

Turuncu Süslü Kelebek

2

Aporia crataegi

Black-Veined White

Alıç Kelebeği

3

Arethusana arethusa

False Grayling

Seyit

4

Argynnis niobe

Niobe Fritillary

Niyobe

5

Argynnis pandora

Cardinal

Bahadır

6

Argynnis paphia

Silver-washed Fritillary

Cengaver

7

Chazara briseis

The Hermit

Cadı

8

Chazara persephone

Great Steppe Grayling

Step Cadısı

9

Colias alfacariensis

Southern Clouded Yellow

Türkistan Azameti

10

Colias aurorina

Anatolian Clouded Yellow

Anadolu Azameti

11

Colias crocea

Dark Clouded Yellow

Sarı Azamet

12

Goneptery cleopatra

Cleopatra

Kleopatra

13

Gonepteryx rhamni

Brimstone

Orak Kanat

14

Iphiclides podalirius

Scarce Swallowtail

Erik Kırlangıçkuyruğu

15

Issoria lathonia

Queen of Spain Fritillary

İspanyol Kraliçesi

16

Limenitis reducta

Southern White Admiral

Akdeniz Hanımeli Kelebeği

17

Lycaena phlaeas

Small Copper

Benekli Bakır Kelebeği

18

Lycaena tityrus

Sooty Copper

İsli Bakır Kelebeği

19

Lycaena virgaureae

Scarce Copper

Orman Bakır Kelebeği

20

Maniola jurtina

Meadow Brown

Çayır Esmeri

21

Melanargia hylata

Menetries Marbled White

Azeri Melikesi

22

Melanargia larissa

Balkan Marbled White

Anadolu Melikesi

23

Melanargia syriaca

Syrian Marbled White

Kara Melike

24

Meliteae punica

Algerian Flitillary

Cezayirli Iparhan

25

Minois dryas

Dryad

Kara Hayalet

26

Nymphalis xanthomelas

Yellow-Legged Tortoiseshell

Sarı Ayaklı Nimfalis

27

Pontia daplidice

Bath White

Benekli Melek

28

Papilio machaon

Swallowtail

Kırlangıçkuyruk

29

Parnassius apollon

Apollo

Apollo

30

Pieris brassicae

Large White

Büyük Beyaz Melek

31

Plebeius agestis

Brown Argus

Çok Gözlü Esmer

32

Polygonia c-album

Comma

Yırtık Pırtık

33

Polyommatus corydonius

False Chalk-Hill Blue

Çok Gözlü Yalancı Çilli

34

Polyommatus phyllis

Phyllis Blue

Çok Gözlü İran Mavisi

35

Polyommatus syriacus

Lebanese Adonis Blue

Çok Gözlü Levantin Mavisi

36

Pontia edusa

New Bath White

Yeni Benekli Melek

37

Proterebia afra

Steppe Ringlet

Uygur Güzel Esmeri

38

Pseudochazara anthelea

White-banded Tawny Rockbrown

Anadolu Yalancı Cadısı

39

Thymelicus sylvestris

Small Skipper

Sarı Antenli Zıp Zıp

40

Vanessa atalanta

Red Admiral

Atalanta

41

Zerynthia deyrollei

Eastern Step Festoon

Oriyental Step Fisto KelebeÄŸi

 

Güveler

 

 

1

Arctia villica

Cream-Spot Tiger

Bağ Çadır Tırtılı

2

Saturnia pyri

Great peacok moth

Gece Tavus KelebeÄŸi

3

Zygaena kapadokia

Cappadocia moth

Kapadokya KelebeÄŸi

Not: Bu yazı Peribacası Kapadokya Kültür ve Tanıtım Dergisi’nin Mayıs 2008 sayısında yayınlanmıştır. Derginin telif hakları ile korunmaktadır. Hiçbir ÅŸekilde kopyalanamaz.
www.cappadociaexplorer.com

Okunma Sayısı Okunma Sayısı: 9209 Eklenme Tarihi Tarih: 2009-06-18

Aporia crataegi
Aporia crataegi
Issoria lathonia
Issoria lathonia
Limenitis reducta
Limenitis reducta
Papilio machaon
Papilio machaon
Polygonia c-album
Polygonia c-album
Vanessa atalanta
Vanessa atalanta


NevÅŸehir Hava Durumu
Seçimi Hatırla
İl Seç
İstatistik
Toplam : 114274412 ziyaretçi
Bugün : 16424 ziyaretçi
Dün : 69621 ziyaretçi
S. Yükleme Süresi : 0.43 sn

toplu mail


Copyright 2009 - Tüm hakları saklıdır. Sitemizdeki tüm fotoğraf, yazı, doküman ve düşünce ürünleri 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunmaktadır. Kaynak gösterilerek dahi kopyalanamaz. Aksine davrananlar hakkında avukatımız aracılığı ile hukuki takibat yapılacaktır.
 

cappadocia@cappadociaexplorer.com