“HEDEFÄ°MÄ°Z ÃœRGÃœP’TE 15500 AÄžAÇ DÄ°KMEK”

Ãœrgüp Çevre Gönüllüleri, Ãœrgüp’ün daÄŸlarını aÄŸaçlandırmaya ant içmiÅŸ 20 kadar doÄŸa severden oluÅŸan küçük bir grup. Sayılarına bakıp aldanmayın; çevre denince her biri on kaplan gücünde iÅŸ üretiyor. Sadece aÄŸaç dikmekle kalmıyorlar; gerektiÄŸinde doÄŸada kendi halinde büyüyen aÄŸaçların bakımını yapıyorlar, atık pil topluyorlar. Grubun en ateÅŸli üyelerinden Osman Demir ile birararaya gelip, bu yürekli giriÅŸimi, yaptıklarını ve hedeflerini konuÅŸtuk.    

Kapadokya’da yolu kitaptan geçen herkes Ãœrgüp merkezindeki Simyacı Kitabevi’ni bilir. Bizim de keÅŸfetmemiz uzun sürmedi. Kapadokya’ya her gidiÅŸimizde Simyacı Kitabevi’ne uÄŸrar, kitap sevdalısı sahibi Osman Demir ile sohbet ederiz. Aslen Karadenizli olan, 1980 yılında taşındığı Ãœrgüp’ten üniversite eÄŸitimi ve iÅŸ nedeniyle 15 yıl uzak kaldıktan sonra hasrete dayanamayıp, iÅŸi gücü bırakarak kesin dönüş yapan 34 yaşındaki Osman Bey pek çok uÄŸraşıya sahip. FotoÄŸrafçılık, Kapadokya’nın kıyı köşesini yürüyerek gezmek, bölgenin antik çaÄŸ tarihini araÅŸtırmak, el yapımı oklar, yaylar üretmek ve çevre koruma çalışmalarına katılmak gibi merakları var. Son ziyaretimizde Ãœrgüp’deki EÄŸrim Dağı’nın aÄŸaçlandırılması için çalıştıklarını anlatınca böyle bir giriÅŸimi dergide duyurmak gerektiÄŸini düşündük. Uygun bir zamanında kitabevine gidip ses kayıt cihazımızı açtık; Osman Bey “yaÅŸadığımız yeri sevmek yetmiyor, katkıda bulunmak lazım” diye sözlerine baÅŸlamışken Ãœrgüp Çevre Gönüllüleri’nin en gönüllü üyelerinden biri olan Barış Solgun geldi. Konunun aÄŸaç olduÄŸunu duyunca o da bize katıldı.
Ä°lk önce neden EÄŸrim Dağı’nı seçtiklerini öğrenmek istiyoruz. Osman Bey yanıtlıyor: “Birincisi, 150 yıl kadar önce EÄŸrim Dağı’nın ormanlık olduÄŸu ve üstünde bir yel deÄŸirmeni bulunduÄŸu söyleniyor. Ä°kincisi, kuzeye baktığı için iki saat daha geç güneÅŸi görüyor ve toprağın nem kaybetme oranı çok az, dolayısıyla aÄŸaçlandırmaya çok müsait. Ayrıca, Ãœrgüp’ün neresinde olursanız olun EÄŸrim Dağı görülebiliyor. Bakınca insanlar yeÅŸillik görsün, ‘isteyince oluyormuÅŸ, bu kel tepeler aÄŸaçlandırılabiliyormuÅŸ, Ãœrgüp’ün de bir ormanı var’ desin, inansın istiyoruz.”

2009 hedefi 3 bin fidanı geçmek
EÄŸrim Dağı’nı aÄŸaçlandırma çalışmalarına on yıl önce baÅŸladıklarında birkaç kiÅŸiymiÅŸler. O zamanlar yeterli bilgiye sahip olmadıklarından yanlış aÄŸaç dikimi nedeniyle baÅŸarılı olamamışlar. Yenilgiden sonra toparlanıp küçük çapta da olsa çalışmaya devam etmiÅŸler ama asıl büyük atak 2008 yılının aÄŸustos ayında gelmiÅŸ. Bu iÅŸe hevesli diÄŸer arkadaÅŸlarını da organize ederek daÄŸa binlerce tohum atmış, yüzlerce aÄŸaç dikmiÅŸler. Eylül ayı biraz verimsiz geçse de ekim ve kasımda çalışmalar devam etmiÅŸ. Sadece kasım ayında ekilen meÅŸe palamudu tohumu 1500’den fazla. Sadece meÅŸe palamudu mu? Badem, akçaaÄŸaç, kokaraÄŸaç, sedir, ardıç, karaçam, 4-5 ayrı tip meÅŸe, çalı, iÄŸde, ıhlamur, mahlep, mezarlık selvisi ve akasya… Tabii ki aÄŸaç çeÅŸitleri artacak; muÅŸmula, dut gibi meyve aÄŸaçları da eklenecek.
GeçtiÄŸimiz yılın coÅŸkusu 2009 hedeflerini büyütmüş; bu yıl 3 bin fidan dikmeyi planlıyorlar. Büyük hedefse 15500, yani Ãœrgüp’ün ÅŸimdiki nüfusu. Peki 20 kiÅŸiyle bu iÅŸin altından kalkabilecekler mi? Barış Bey bu lafıma gücenmiÅŸ gibi, “sayımız artmasa da, 3-5 kiÅŸi de kalsak biz bu iÅŸi yapacağız, kararlıyız.” diyor. Osman Bey bu yıl sayılarının artacağından emin: “Åžu andaki ekibimizin büyük bölümü çocukluktan beri birbirini tanıyanlardan oluÅŸuyor. Barış’ın kardeÅŸi Kemal, Ä°smail Amca, Abdülkadir ve Şükrü Özkan kardeÅŸler, Hasan DoÄŸan, Tayfun ve Burak kardeÅŸler en aktif arkadaÅŸlarımız. Hepimiz elden geldiÄŸince bu çalışmayı duyurmaya çalışıyoruz. Duyuldukça ekibe katılımlar çoÄŸalacaktır. Sayımız artarsa hem iÅŸ üretimi artar, hem de çevre bilinci geliÅŸir. EÄŸrim Dağı’ndaki çalışmalar en az üç-beÅŸ yıl daha sürecek. Arkasından Topuz Dağı’nın aÄŸaçlandırmasına baÅŸlayacağız.”
Ekipten söz açılmışken, dikimler sırasında çekilmiÅŸ fotoÄŸraflarda gördüğümüz Ä°smail Amcayı soruyoruz. Barış Bey cevaplıyor: “Ä°smail Amca (Katık) ben daha çocukken bana aÄŸaç sevgisini aşılayan kiÅŸidir. Kendisi 70 yaşında bir göçmen. Ä°lkokul mezunu ve emekli sıvacı. Çok okur. Yaklaşık 50 yıldır bölgeye aÄŸaç dikiyor. YaÄŸmur demez, çamur demez neredeyse tüm çalışmalara gelir. Onun bu heyecanı herkese örnek olmalı.”

Bir ağaç nereye dikilirse dikilsin bizim ağacımızdır
Kolay deÄŸil yaklaşık bin dönümlük bir araziyi aÄŸaçlandırmaya soyunmak. Yavuz, finansmanı nasıl saÄŸladıklarını, yerel yönetimlerden, halktan yardım alıp almadıklarını soruyor. Åžimdiye dek tüm masrafları büyük oranda kendileri karşılamışlar, hatta fidan yetiÅŸtirmiÅŸler. Yapılanları duyup takdir eden ama aktif olarak katılamayanlardan para bağışı yapanlar olmuÅŸ. Ayrıca, aÄŸaçlarla ilgili kapsamlı bir site sayesinde Datça, Mersin ve Yalova’dan fidan bağışı gelmiÅŸ. En ilginç destekse balayını geçirmek için Ãœrgüp’e gelen bir çiftin aÄŸaç dikimine bir günlüğüne de olsa katılması olmuÅŸ. Yerel yönetimlerin ÅŸimdiye dek bir katkısı olmadığını belirten Osman Bey, “kaymakamlık ilgi gösterdi, Ä°l Orman Müdürlüğü’nü harekete geçirmek istedi ama müdürlük araziyi inceleyince burada çalışmanın zor olacağını söyledi. Zamanla destek alacağımızı umuyoruz” diyor.
Finansman dışındaki sorunlarını sorduÄŸumuzda Osman Bey hemen Ãœrgüp yerlilerinin çalışmalara katılma konusundaki ilgisizliklerinden yakınıyor: “Ãœrgüp’e baÅŸka illerden gelip yerleÅŸenler, Ãœrgüp’ün köylüleri destek veriyor, fakat merkezdekiler çalışmalara katılmıyor. Ayrımcılık yapıyormuÅŸuz gibi algılanmasın ama doÄŸma büyüme buralı olanlar çalışmaya yanaÅŸmıyor. Sonuçta bir aÄŸaç nereye dikilirse dikilsin bizim aÄŸacımızdır, faydasını hepimiz görüyoruz.”
Bir diÄŸer sorunları da sulama. Bugüne dek hep taşıma suyla fidanları yaÅŸatmışlar. Ancak, fidanlar çoÄŸalmaya baÅŸladığı için artık bu yöntem mümkün görünmüyor. Osman Bey, bu amaçla EÄŸrim Dağı’na bir depo yapmayı planladıklarını ve bu konuda TEMA Vakfı NevÅŸehir Ä°l Temsilcisi Orhan Çalık’ın gerekli izinleri alacağını, depo için yol açtıracağını söylüyor.

“AÄŸaç diktiÄŸimiz alanı çepeçevre kuÅŸattık, gözlüyoruz”
Dikilen fidanları nasıl koruduklarını merak ediyorum. Cevap ÅŸaşırtıcı: “AÄŸaç diktiÄŸimiz alanı çepeçevre kuÅŸattık, gözlüyoruz. Barış’ın o bölgede arılığı olduÄŸundan sürekli orada. BaÅŸka bir arıcı arkadaÅŸ daha var, o da dağın diÄŸer tarafını kontrol ediyor. Dağın yakınlarındaki bir okulda görevli öğretmen arkadaşımız Abdülkadir de  neredeyse her teneffüste oraya bir bakar. Sığır besicisi Şükrü Bey’in de iÅŸi o tarafta olduÄŸundan gözetmenlerimizdendir.”
Ãœrgüp Çevre Gönüllüleri’nin bu yürekli giriÅŸiminden, büyük bir inançla ve ÅŸevkle çalışıyor olmalarından etkilenmemek mümkün deÄŸil. Diliyoruz ki bu güzel çalışmaya destek verenler çoÄŸalsın, Ãœrgüp’ün daÄŸları tıpkı 150 yıl öncesinde olduÄŸu gibi ormanlarla yeÅŸillensin.

Not: Bu yazı Peribacası Kapadokya Kültür ve Tanıtım Dergisi’nin Mayıs 2009 sayısında yayınlanmıştır. Derginin telif hakları ile korunmaktadır. Hiçbir ÅŸekilde kopyalanamaz.
www.cappadociaexplorer.com