Kamusal sanat akımını benimseyen ve kendisini “Kapadokya’da SokaÄŸa Çıkan Sanat” sloganıyla tanımlayan “Uvercinka Sanat Kolektifi”, yeni yılı “Hep YaÅŸam” isimli fotoÄŸraf sergisiyle karşılayacak. Kolektifin Ãœrgüp Akköy’deki Uvercinka Sanat Galerisi’nde 11 Ocak 2014 Cumartesi günü saat 14.00’de açılacak olan sergide Aydan Tortop, Demet Tığın Hakman, Emel SemizoÄŸlu, Güvenç UÄŸuz ve Sabriye Çelik’in fotoÄŸrafları yer alacak. Sergi, 12 Ocak 2014 Pazar günü Ãœrgüp’ün Ä°brahimpaÅŸa (Babayan) köyüne, kolektifin Uvercinka Sanat Kahvesi’ne taşınacak. Saat 14.00’de açılacak sergi 12 Nisan 2014’e kadar görülebilecek. Etkinlik Burhaniye Belediyesi tarafından destekleniyor.

KAPADOKYA’DA SOKAÄžA ÇIKAN SANAT: UVERCINKA SANAT KOLEKTÄ°FÄ°

Kapadokya’da eski adı Babayan olan Ä°brahimpaÅŸa’ya (Ãœrgüp) uÄŸrayacak olanları bugünlerde hoÅŸ ÅŸeyler bekliyor. Ä°nsanlar sokaklarda ansızın sanatla karşılaÅŸabilecek artık. Köye, Babayan Evi’nden sonra, ona destek olacak ve yeni ufuklar açacak bir heyecan gelmiÅŸ durumda: Uvercinka Sanat Kahvesi (Uvercinka Arts and Letters Cafe).

Aslında, ‘Uvercinka’ların üçüncüsü bu mekan. Ä°lki, Ãœrgüp’ten 14 km uzaktaki daÄŸ köyü Akköy’de, yaklaşık beÅŸ sene önce, Nergis Canefe’nin yerel ustalarla çalışıp sıfırdan inÅŸa ederek sanatçılara açtığı, üç katlı Uvercinka Müze Ev. Ä°kinci ‘Uvercinka’, Kanada-Türkiye arasında mekik dokuyan, tarihçi, hukukçu ve sanatçı profesör Canefe’ye düşünce ve eylem arkadaÅŸlığı etmeyi göze alan cesur Babayanlı usta Resul Özata ile birlikte yine Akköy’de yaratıldı. Bu ikinci Uvercinka, 100 metrekareye yayılmış, içinde çalışma mekanı, terası ve galerisi bulunan Uvercinka Sanat Galerisi.

Üçüncü Uvercinka ise Babayan’da açıldı: Uvercinka Sanat Kahvesi. Dördüncü Uvercinka da Babayan’da olacak; Uvercinka Heykel Bahçesi. Uvercinka Sanat Kolektifi, heykel bahçesi için bu iÅŸe soyunan iki ortaktan biri olan ve kanserle mücadelesini sürdüren Canefe’nin iyileÅŸmesini bekliyor.

Cesaret ve güzelliğin ruha yansımasının övgüsü

Uvercinka, Cemal Süreya’nın çok sevilen ÅŸiirinden geliyor; cesarete, dimdik durmaya, güzelliÄŸin ruha yansımasına övgü ÅŸiiri. Ayrıca, zamanında Kapadokya’da bol miktarda güvercin olduÄŸu için de bu mekanlara uygun bir isim. Ama Uvercinka romantik bir düş deÄŸil; Uvercinkaların her biri, Kapadokya’da kamusal sanat (public art) yolunda atılan saÄŸlam adımların sembolü.

Özellikle Babayan’daki Uvercinka Sanat Kahvesi, kamusal sanat anlayışı/akımıyla ilgili ciddi bir oluÅŸum. Sanatçılar, ‘kamu’, halk, toplum, kentliler ve mahalle sakinlerinin sanatla iÅŸtigal ettiÄŸi, bunu paylaÅŸtığı, sergilediÄŸi, yaÅŸadığı ve yaÅŸattığı bir galeri burası. Köşe başında karşıya geçmek için bekleyenler aniden beliriveren, bembeyaz, ışıklar içinde, her yanı cam, hayali bir dünya ile karşılaÅŸabiliyorlar. Babayanlılar ve Babayan’a giren her ziyaretçi gözlerini kapatarak geçemeyeceÄŸine göre, bu sergide yer alan yapıtlar, oluÅŸum ve paylaşımlarla tanışacaklar; sanat onlarda yaÅŸamayı sürdürecek.

Neden kamusal sanat?

Kamusal sanat, yaklaşık son 30 yıldır yaygın olarak kullanılan, ancak 1970’li yıllardan itibaren dikkat çeken bir sanatsal üretim alanı. 1970'lerde dünyanın her yerinde siyasal bilincin, tavrın, atılımın, etkinliÄŸin doruÄŸa çıkmış olması elbette sanatı da etkiledi. Kamusal sanatın anlamını ve mantığını kabaca açıklamaya yeltenirsek, toplum, kitle için yapılan ve insanlarla paylaşılmak, gündelik hayata yayılmak, ÅŸehrin, mahallenin doÄŸal dokusuna dahil olmak üzere yaratılan, yani SOKAÄžA ÇIKAN SANAT demek. Toplumun her katmanının estetikle, sanatla karşılaÅŸması, buluÅŸması gerektiÄŸine inananlar ve düşünenler bu tür iÅŸlere kalkışıyor. Bu anlamda her bir ‘Uvercinka’, Kapadokya’da kamusal sanat adına atılmış ciddi bir adımı simgeliyor.

Bağımsız, eleştirel ve kafası karışık sanat

Uvercinkaların amacı, sanat yapıtlarının seçkin izleyici kitleleri tarafından ‘tüketilmeye’ muhtaç olmadığını anlatmak ve hatta tüketim anlayışını toptan reddetmek. Daha önceki dönemlerin klasik sanat yaklaşımı, kitlenin daha yukarıda, birileri tarafından kararlaÅŸtırılmış bir ‘estetik doÄŸru’ çevresinde dönüştürülmesini öngörür. Özellikle de totaliter rejimlerin genel yaklaşımı bu yöndedir. Sanat, kitleye açıldığında devletin tekeline girer. Uvercinkalar, buna karşı bir duruÅŸu da simgeliyor: Bağımsız, eleÅŸtirel ve kafası karışık sanat...

Uvercinka Sanat Kolektifi; bir dayatma deÄŸil, bir davet

Uvercinka Sanat Kolektifi’nin öz amacı, toplumla sanat yoluyla, saygı ve anlayış üzerine inÅŸa edilmiÅŸ demokratik bir iliÅŸki kurmaktır. Her ÅŸeyden önce sanatın nasıl üretilmesi gerektiÄŸini söyleyen bir buyruk yoktur ortada. Sanatı, sanatçıyı bekleyen hazır bir kitle de söz konusu deÄŸildir. Bir yapıtın daha küçük ya da büyük olması da önemli deÄŸildir; hangi sanat koluna dahil olduÄŸu da… Önemli olan, kamusal bir ortamda, bir alanda, bir meydanda, bir sokak içinde, bir kahvede, bir bahçede paylaşılabilmesi, herkesin ulaÅŸabileceÄŸi bir nitelik taşımasıdır. Kamusal sanatın ilk aÅŸaması budur.

İkincisi; kamusal sanat bir tepkiyi, sorgulamayı ve/veya cevabı da içerir. Yani bir ses, bir düşüncedir. Sanatçı, bireysel, artistik, toplumsal sorumluluğu etrafında o tepkisini ortaya koyar. Bu bir paylaşma, katılım, etkileşim ve iletişim sürecidir. Bu nedenledir ki, iktidarların meydanlara taşıdığı sanattan çok farklı olarak, kamusal sanat mekanla daha önceki dönemlerden oldukça farklı bir ilişki kurar. Nihayet, kamusal sanat, sonuna kadar, sonsuza kadar 'orada' duracak bir nesne değildir. Etrafına inzibat koymaya gerek olmaz. Yaşar, yaşanır ve yolculuğuna devam eder. Özetle, kamusal sanat bir dayatma içermez, bir davettir.

FotoÄŸraflar: Nergis Canefe