Kat'ı Sanatı

Kat, Arapça ‘kesme’ anlamına gelen bir kelime. Kat'ı sanatı tanımlaması da bu kelimeden geliyor. Güzel yazı ve motiflerin oyularak baÅŸka bir kağıt veya deri gibi maddelerin üzerine yapıştırılmasıyla yapılan bu Türk süsleme sanatı, en önemli eserlerini 15. yüzyılın sonlarında vermeye baÅŸlamış.

Kat'ı, tezhip, ebru, minyatür ve hat gibi sanatların Fatih Sultan Mehmet döneminden Kanuni Sultan Süleyman dönemi sonlarına kadar desteklendiÄŸi biliniyor. Özellikle, Kanuni Sultan Süleyman’ın veziri Damat Ä°brahim PaÅŸa, bu sanatların geliÅŸmesi için katkıda bulunmuÅŸ. Zaman içinde kaybolmaya yüz tutan kat’ı sanatı, 1940’lı yıllarda Prof. Dr. Süheyl Ãœnver’in yurtdışında yaptığı araÅŸtırmalar sonucunda yeniden gündeme gelerek yetiÅŸtirdiÄŸi öğrenciler sayesinde günümüze ulaÅŸmış.

Kat’ı sanatında, kağıt oyma örnekleri arasında en yaygın olanlar; yazılar, süslemeler, çiçekler, meyveler, hayvanlar ve aÄŸaçlardan oluÅŸan doÄŸa tasvirleridir. Ayrıca, gemi, ev, cami, köşk gibi figürlerin uygulandığı da görülür.

Bu sanatın ilk örnekleri deri kitap kaplarında ve kap içindeki süslemelerde görülür. Daha sonra el yazması eserlerin içinde sayfa veya kenar süsü, minyatürlerde ise kenar süsü olarak karşımıza çıkar.  

Mihrinur Gülal

1946  yılında Tokat’ın Erbaa ilçesinde doÄŸdu. Ãœniversite eÄŸitimini Ankara Kız Teknik Yüksekokulu’nda tamamladı. 1966 yılından itibaren kız meslek liselerinde öğretmenlik ve okul müdürlüğü yaptı. Ardından Ege, Dokuz Eylül ve Adnan Menderes üniversitelerinde öğretim görevlisi ve idareci olarak hizmet verdi. Basılmış kitapları bulunan Gülal, 2000 yılında emekli oldu. 2012 yılından bu yana kat’ı sanatı ile ilgileniyor; çeÅŸitli karma sergilere katılıyor.

Günsu Atalay

1964 Bodrum doÄŸumlu. Lise eÄŸitiminden sonra 10 yıl anaokulu öğretmenliÄŸi yaptı. Ardından Aydın Belediyesi Hesap Ä°ÅŸleri Müdürlüğü’nde tahsilat ÅŸefi olarak çalıştı ve 2011 yılında emekli oldu. Kat’ı sanatı ile emekli olduktan sonra tanışan Atalay’ın eserleri çeÅŸitli karma sergilerde yer aldı.

Serdar Atalay

1961 Karabük doÄŸumlu. 1979 yılında Aydın Lisesi’ni bitirdi. Ortaokul ve lise dönemlerinde amatörce yaÄŸlıboya resim, karakalem ve heykel çalışmaları yaptı. Güzel sanatlar bölümü sınavlarına girdi; ancak eÄŸitimine devam edemedi. 1986 yılında Aydın Belediyesi’nde devlet memuru olarak çalışmaya baÅŸlayan Atalay, 2011 yılında emekli oldu. Kat’ı sanatı ile 2011 yılında tanıştı. O günden bu yana ürettiÄŸi eserleri çeÅŸitli karma sergilerde yer aldı.

FotoÄŸraflar ve eserler: Serdar Atalay